DÜRBÜNLER HAKKINDA SSS

Büyütme, çıplak gözle görülen boyutla dürbünle elde edilen boyutun oranını ifade eder. Örneğin, bir dürbünün 10x büyütme özelliği varsa nesne 10 kat büyütülür. Başka bir deyişle, 100 metre uzaklıktaki bir nesne dürbünle bakıldığında 10 metre uzaklıktaymış gibi görünür.

Fotoğraf makinesi için 1000 mm telefoto lens, 200 mm lense göre beş kata kadar daha yüksek büyütme özelliği sunar. Aynısı dürbünler için de geçerlidir. Nesne, 20x büyütme özelliği olan dürbünlerde 4x büyütme özelliği olan dürbünlere göre beş kat daha fazla büyütülür. Buradaki tek fark şudur: Telefoto lens, fotoğraf makinesinin oldukça geniş diyafram açıklığına uygun şekilde görüntüyü büyütmek için yeteri kadar geniş olmalıdır, dürbünler ise yalnızca nispeten daha küçük olan insan gözünün iris tabakası için görüntüyü büyütür. Örneğin 12x büyütme özelliğine sahip dürbüne sahip olduğunuzu düşünelim. 35 mm tek lensli yansımalı fotoğraf makinesiyle aynı büyütülmüş görüntüyü elde etmek için 700~800 mm telefoto lens kullanmanız gerekir. Farklı dürbün türleri: prizma dürbünler ve Galileo dürbünler.

Dürbünlerin ayrıntıları net bir şekilde ayırt etmenizi sağlamasına görüntü oluşturma gücü denir. İnsan gözünün retinasında bulunan konik görüş hücrelerinin birim alanı düşük olduğundan, herhangi bir fiziksel eğitim görüntü oluşturma gücünü bir noktaya kadar çıkaramaz. Bunu artırmanın tek yolu iyi bir dürbün kullanmaktır. 10x büyütme özelliğine sahip dürbün kullanırsanız normale kıyasla 10 kat daha fazla görüntü oluşturma gücüne sahip olursunuz.

Dürbünlerin tamamı cihazın üzerinde belirtilen büyütme oranı ve görüntü oluşturma özelliğini sunmaz. Çok fazla sapma olduğunda yeterli görüntü oluşturma gücü elde edilemez. Dürbün ne kadar kaliteli olursa olsun, görüntü oluşturma gücü görüntü titremesi nedeniyle azalacaktır. Büyütme oranı ne kadar büyük olursa eller görüntüyü o kadar titretecektir. Genel olarak 10x büyütme özelliğine sahip dürbünlerin elde kullanımı önerilmez. Canon, bu sorunu ortadan kaldırmak için fotoğraf makinesi lenslerini geliştirirken elde ettiği üstün optik teknolojilerini kullanmaktadır. Canon, ideal görüntü oluşturma gücünü elde etmek için çift alan düzleyici, UD lens ve küresel olmayan lenslerin yanı sıra el titremesini muhteşem şekilde kontrol eden ve kendisine ait olan orijinal görüntü sabitleme teknolojisini (IS serisinde) kullanmıştır. Canon dürbünlerinde bulunan bu teknolojiler sayesinde bir kuşun kanadındaki her bir tüy, canlı ve net görünür.

Her dürbün modelinin optik yapısı farklıdır, bu nedenle büyütme oranı aynı olsa da dürbünün içine çekeceği görüntü oranı değişecektir. Dürbünün görüş genişliğine görüş alanı denir. Büyük bir ormanda yapılan kuş gözlemciliğinde daha geniş görüş alanı kullanmanız faydalı olacaktır.

• Gerçek görüş alanı

Bu, dürbün kullanılarak elde edilen görüştür. Objektif lensin merkezinden ölçülür ve derece (açı) olarak ifade edilir. Dürbünün büyütme oranı ne kadar düşük olursa gerçek görüş alanı o kadar geniş olur; büyütme oranı ne kadar fazla olursa görüş alanı o kadar dar olur. Bu nedenle dürbünün gerçek görüş alanı ile farklı büyütme derecesine sahip dürbünlerin gerçek görüş alanını karşılaştırmak zordur.

• Görünür görüş alanı

Bu değer, ISO 14132-1:2002 standardında sunulan hesaplamaya göre elde edilmiştir ve dürbünden bakarken elde edeceğiniz görüş alanını temsil eder. Farklı büyütme oranlarına sahip dürbünler arasında bile karşılaştırılabilir. Genel olarak, görünür görüş alanı 60°'den fazlaysa geniş görüş alanı olarak kabul edilir.

Parlaklık, dürbün modeline göre değişiklik gösterir. Parlaklık, dürbünün fiyatı ve boyutuna göre değişiklik gösterir. Çeşitli ihtiyaçlara yönelik farklı parlaklık dereceleri mevcuttur.

• Çıkış açıklığı

Göz merceği lens dizisi gözlerden yaklaşık 10 inç uzakta görüntülendiğinde görülen parlak daire, çıkış açıklığı olarak adlandırılır. Milimetre cinsinden ölçülen çap ise çıkış diyafram açıklığı olarak adlandırılır. Çıkış açıklığı ne kadar büyükse dürbünden elde edilen görüntü o kadar parlak olur ve parlaklık, çıkış açıklığındaki diyafram açıklığı karesiyle ifade edilir.

İnsan göz bebeği, parlak koşullar altında en fazla 2-3 mm'dir ve dürbün çıkış açıklıklarının da yaklaşık 3 mm olması gerekir. Geceleri göz bebeklerimiz yaklaşık 7 mm kadar büyür; bu nedenle gece kullanılacaksa geniş çıkış açıklıklarına sahip dürbün tercih edilmesi idealdir. Ancak bunun dezavantajı, bu dürbünlerin genellikle büyük ve ağır olmalarıdır.

• Mevcut Diyafram Açıklığı ve Objektif Lens

İçinden ışığın geçtiği objektif lensin çapına objektif lensin mevcut diyafram açıklığı adı verilir. Büyütme aynı ise objektif lensin mevcut diyafram açıklığı ne kadar büyük olursa dürbünde o kadar parlak bir görüntü elde edilir. Bu durum, telefoto lensin çok geniş lens çapına sahip olduğu durumla aynı etkiyi yaratır. Üçünün arasındaki ilişki şöyledir:

Çıkış Açıklığının Diyafram Açıklığı = Objektif Lensin Mevcut Diyafram Açıklığı / Büyütme.

İdeal dürbünler dürbünden baktığınızı unutturur. Satın aldığınız dürbünün görüş alanı genişse ve çıplak gözle gördüğünüz görüntü arasında çok fark yaratmayacak kadar üstün bir görüntü kalitesine sahipse saatlerce keyifle kullanabilirsiniz. Bazı kullanıcılar, yalnızca lensin ortasına odaklandıkları için dış kısım bulanık olsa bile bunun çok önemli olmayacağı yanılgısına kapılır. Normalde retina, sapma olmayan görüntüler yansıtır; bu sayede bulanık görüntüler gördüğünüzde beyniniz bunları yok saymaya çalışır. Uzun bir süre boyunca bulanık görüntüleri bilinçli olarak reddetmeyi denerseniz çok yorgun hissetme ve hatta hastalanma ihtimaliniz vardır. Yalnızca teknik özellikler belgesiyle görüntü kalitesini belirlemek çok zordur. Öğrenmenin en kolay ve kesin yolu dürbünden bakmaktır. Lütfen dürbün satın alırken aşağıdaki noktaları göz önünde bulundurun.

• Yalnızca tek bir görüntü mü, yoksa iki görüntü mü görülüyor?

Dürbünlerde birbirine paralel olan iki lens bulunur. Ancak üretim sırasında hizalama mükemmel şekilde yapılmazsa veya taşıma sırasında bir çarpma meydana gelirse lensler biraz sapabilir. Bu durumda iki görüntü görürsünüz. Dürbünü tamir ettirseniz bile lensler hafif bir darbede kayacaklardır. Bu dürbünler önerilmez.

• Görüntü yeteri kadar net mi?
  

Bir tabeladaki yazının veya ağacın ince dallarının kristal netliğinde olduğundan emin olun. Ayrıca gece vakti ışıkların ve yıldızların bulanık olmadığından ve şekillerin bozulmadığından emin olun. Yalnızca tek bir dürbünden bakarak görüntünün ne kadar net olduğunu anlamak zor olabilir. Birkaç dürbünden bakmayı deneyin. Farkı anlayacaksınız.

• Renkler birlikte hareket ediyormuş gibi mi görünüyor? Renk solması nedir?
  

Beyaz bir nesneye baktığınızda gökkuşağı benzeri bir halka görünür. Bu duruma kromatik sapma adı verilir ve görüntü kalitesi genellikle düşer. Büyük diyafram açıklığına ve yüksek büyütme oranına sahip dürbünlerde görülür. Ayrıca dürbünlerde kullanılan kaplama ve farklı lens çeşitleri nedeniyle renkler değişebilir. Dürbünü beyaz bir görüntüye doğrultun ve görüntünün ne kadar beyaz olduğunu kontrol edin. Canon, renk solmasını önlemek için üstün optik teknolojisiyle tanınan EF lens serisinden UD lensi (15X50 IS AW, 18X50 IS AW, 10x32 IS, 12x32 IS ve 14x32 IS) kullanır. Bunun yanı sıra "süper spectra" kaplama ile parlak ve net görüntüler elde etme garantisi sunuyoruz.

• Görüntünün tamamı net mi?

Tüketicinin ihtiyaçlarını karşılamak için geniş görüş alanına sahip çok sayıda dürbün mevcuttur. Ancak dürbünlerin geniş görüş açısı sağlamaya "zorlandığı" ve bunun sonucunda lensin kenarındaki görüntü kalitesinin düştüğü örnekler vardır. Bu durum, genellikle alan eğimi nedeniyle meydana gelir. Dürbünü duvara doğrultun, basit bir nesneye odaklayın ve her şeyi net görüp görmediğinizi kontrol edin. Alan kavisi genişse kenarlar bulanık olur. Bu dürbünlerin satın alınması önerilmez. Canon, alan kavisini önemli oranda azaltmak için alan düzleyici lensler ve küresel olmayan lensler kullanır. Canon dürbünlerle görüntülerin tamamı güzel ve kaliteli olur.

• Görüntü bozuk mu?

Dürbünden bakarken bir binadaki pencerelerin dik çizgileri veya tuğlalar, lensin kenarına doğru eğilmiş gibi görünür. Buna bozulma denir. Bozulma fazla olduğunda tüm nesne bozulmakla kalmaz, aynı zamanda dürbünü hareket ettirdiğinizde süzülüyormuş gibi görünür ve nesnenin takip edilmesi zorlaşır. Canon, bozulmayı düzeltmek için yüksek hassasiyete sahip küresel olmayan lensler kullanır.

• Dürbünlerin ciddi bir sorunu olan "görüntü titremesi" ortadan kaldırılmıştır. En gelişmiş görüntü sabitleyici kullanılmaktadır.

  Spor etkinliklerinde veya konserlerde dürbün kullanmış olan herkes görüntülerin ne kadar titrediğini bilir. Bu durum, dürbünün işe yaramadığını düşünmenizi sağlar. Kullanıcıların temel şikayeti görüntü titremesidir. Büyütme oranı ne kadar yüksekse görüntü titremesi o kadar fazla olur. Genelde, 10x ve daha yüksek büyütme oranına sahip dürbünlerin uzun süreler boyunca kullanılmaması gerekir. Geçmişte en iyi çözüm tripod kullanmaktı. Ancak tripodlar ağır ve her yerde kullanıma uygun değil. Kuş gözlemciliği için 10x ve daha yüksek büyütme oranına sahip dürbüne ihtiyacınız olsa da etrafta çok yürüyeceğinizden kullanmak isteyeceğiniz büyütme oranı 7x veya 8x olacaktır.

Canon, IS serisi için aktif optik görüntü sabitleyici kullanan ilk üreticidir. Optik sistem hareketleri telafi ettiğinden ve bir mikro işlemci tarafından kontrol edildiğinden, el titremesi ortadan kaldırılmıştır. Bunun sonucunda 10x ve üzeri büyütme oranıyla bile tripod kullanma ihtiyacı doğmaz. Ayrıca hareket eden bir platformdan bakarken bile kullanılabilirler.

• Geniş görüş alanı ve üstün görüntü kalitesi. Çift alan düzleyici kullanır.

• Hafif ve suya dayanıklı: Açık havada kullanım için ideal.

Günümüzde görüntü sabitleme teknolojisine sahip dürbün satan Canon da dahil olmak üzere üç üretici bulunmaktadır.

• Değişken Açılı Prizma türü

İki sensör, yatay ve dikey titreşimi sırasıyla algılar. Sol ve sağ teleskoplardaki iki Değişken Açılı Prizma, bir mikro işlemci tarafından kontrol edilerek gelen ışığın kırılma açısını anında ayarlar. Bu sistem, Canon'un IS Dürbünlerinde kullanılır.

Avantajlar: kompakt, hafif; görüntü sabitleyici etkinleştirildikten sonra anında tepki verir (sistem, düğmeye basıldığı anda etkinleşir); kaydırma sırasında sabit görüntü. 

Dezavantaj: Pil gerektirir.

• Optik lens kaydırma türü

Bu, Değişken Açılı Prizma türüne benzer; ancak bunda titreşimi düzeltmek için kullanılan optik donanım normal lens elemanlarıdır ve bunların hareketi Canon'un EF lens ürün serisindeki Görüntü Sabitleyici gibi süspansiyonlu bir sistemle kontrol edilir.

Avantajlar: Teknenin sallanması veya yavaş çekim nefes alıp verme gibi ekstrem hareketlerde daha iyi netlik ve düzeltme sağlar.

• Cayro türü

Motorlu ve yüksek hızlı cayroskop, bir prizmaya tutturulur. Dürbünler ne kadar sarsılırsa sarılsın görüntü sabit kalır. Bu sistem, Fujinon'un Stabiscope S1240 ve S1640 modellerinde kullanılır.

Avantaj: Şiddetli titreme veya şiddetli hareketlere karşı son derece dayanıklıdır. Dezavantajları: 12.000 devir motor çalıştırılırken yaşanan bir dakikalık gecikme; ağır bir yapısı vardır; bu sistem titreme ve kaydırma arasında ayrım yapamaz, bu nedenle kaydırma sırasında görüntü sabit kalmaz; pil gerektirir.

• Mekanik tür

Prizma sistemi, dürbün ne kadar sarsılırsa sarsılsın prizmaların hareket etmesini önleyen Kardanik Süspansiyon sistemiyle donatılmıştır. Bu sistem Zeiss 20x60S Professional'da kullanılır.

Avantajlar: Mekanik sistem sayesinde pil gerektirmez; görüntü sabitleyici etkinleştirildikten sonra anında tepki verir (sistem, düğmeye basıldığı anda etkinleşir).

Dezavantajları: Ağır bir yapısı vardır; bu sistem titreme ve kaydırma arasında ayrım yapamaz, bu nedenle kaydırma sırasında görüntü sabit kalmaz.